แร่สติปไนต์ ( Stibnite )

ชื่อแร่ มาจากภาษาลาตินว่า Stibium หมายถึง Antimony คือพลวง

คุณสมบัติทางฟิสิกส์ – ระบบผลึกแบบออร์โธรอมบิก Orthorhombic เป็นแท่งเรียวยาวคล้ายเข็ม หรือเป็นแผ่นคล้ายใบมีดซ้อนกัน (Bladed) หรือเกิดแบบมวลเมล็ด ( Granular ) สีตะกั่วปนเงิน มีความแข็งของสเกลมอร์ ( Mohs scale) เท่ากับ 2 ถ.พ. 4.5 รอยแยกแนวเรียบแนวเดียวชัดเจนและมีร่อยขนานถี่เป็นเส้นขวางส่วนยาวของแท่งผลึก ความวาวคล้ายโลหะ ผงละเอียดสีเทาตะกั่ว

แร่พลวงเงิน

คุณสมบัติทางเคมี - Antimony Sulfides หรือแร่พลวงเงิน สูตรเคมี Sb₂S₃ มี Sb 71.4 % มักผุสลายได้ง่ายสังเกตเห็นสีที่ผิวเปลี่ยนเป็นสีเหลืองเรียกว่าแร่พลวงทอง (Stibiconite : Sb₃O₆(OH))

แร่พลวงทอง

ลักษณะเด่นและวิธีการตรวจ – สังเกตผลึกยาวเรียวแบนคล้ายใบมีดซ้อนเหลื่อมกัน หรือเป็นรูปเข็มที่มีปลายเข็มรวมกลุ่มกันด้านหนึ่ง อีกด้านหนึ่งจะแผ่ออกไปเป็นรูปรัศมี หริอรูปพัด เผาไฟด้วยไม้ขีดจะได้กลิ่นกำมะถัน ละลายในกรดเกลือจะได้กลิ่นก๊าซไข่เน่า

การกำเนิด – มักเกิดเป็นสายแร่ร่วมกับแร่ไพไรต์ Pyrite แร่ฟลูออไรต์ (fluorite) แบไรต์ (Barite) แร่แคลไซต์ (calcite ) กาลีนา (Galena) สังกะสี (sphalerite)

แหล่ง - ประเทศไทย พบที่จังหวัดแพร่ ตาก ลำปาง แม่ฮ่องสอน กาญจนบุรี สุโขทัย สุราษฎร์ธานี และนครศรีธรรมราช

ต่างประเทศ พบมากที่ประเทศ จีน รัสเซีย โบลิเวีย ฮังการี อังกฤษ ฝรั่งเศส ญี่ปุ่น เยอรมัน และโปรตุเกส

ประโยชน์ –เป็นสินแร่สำคัญที่นำมาถลุงเอาโลหะพลวง ผสมกับตะกั่วทำตัวพิมพ์ หล่อตุ๊กตาโลหะ ทำสีทาบ้าน ทำหัวไม้ขีดไฟ ทำแบตเตอรี่ หุ้มสายโทรศัพท์ ทำควันสัญญาณให้สีต่างๆของแก้ว ทำยาป้องกันเชื้อโรค ทำ Baring เป็นต้น ราคาแร่ พลวงในประเทศไทยตามราคาประกาศ ล่าสุดเมื่อปี พ.ศ. 2532 ราคาตันละ 15,196 บาท คิดค่าภาคหลวง 10 % หรือตันละ 1,519 บาท พลวงที่ลนไฟแล้ว ตันละ 57,007 บาท คิดค่าภาคหลวง 10 % เช่นกัน ในปี พ.ศ. 2546 มีสถิติ การผลิตแร่ พลวง 83 ตัน มูลค่าประมาณ 1.3 ล้าน บาทราคาโลหะพลวงตลาด>USAปี2003ตันละประมาณ97,000บาทจีนเป็นผู้ส่งออกรายใหญ่ที่สุดของโลกประมาณ80%ของโลหะพลวงทั่วโลก

โทษ แร่พลวงและโลหะพลวงทุกชนิดเป็นพิษ มีผลกระทบต่อร่างการมนุษย์เช่นเดียวกับ สารหนู กระตุ้นประสาททั้งภายในและภายนอกร่างกาย มีผลกระทบต่อหัวใจ การหายใจและระบบประสาท

View Stibnite Gallery