แร่คอรันดัม หรือ กากกะรุน (Corundum)

ชื่อแร่ มาจากภาษาสันสกฤต (Kuruvinda) หมายถึง Ruby หรือทับทิม

ทับทิม

คุณสมบัติทางฟิสิกส์ – รูปผลึก ระบบเฮกซะโกนอล (Hexagonal ) รูปหกเหลี่ยมมีลักษณะตรงกลางป่องคล้ายถังเบียร์ ผลึกรูปหกเหลี่ยมนี้มีชั้นหนาซ้อนกันมีหลายสีเช่นสีเขียว สีเทา สีฟ้าและสีเทาดำ สีแดงหรือสีม่วงเรียกว่าทบทิม ส่วนที่ไม่ใช่ทับทิมนั้น เรียกรวมกันว่า แซฟไฟร์ (Sapphire) สีน้ำเงินเรียกว่าไพลิน (Blue Sapphire) สีเขียวเรียกว่าเขียวส่อง (Green Sapphire) สีเหลืองเรียกว่าพลอยน้ำบุษหรือบุษราคัมไทย (Yellow Sapphire) สีขาวมีรูปดาว 6 แฉกเรียกว่าพลอยสาแหรก (Star Sapphire) มีความแข็งของสเกลมอร์( Mohs scale) เท่ากับ 9 แข็งเป็นรองก็เพียงเพชรเท่านั้น ถ.พ. 4.0 -4.1 ความวาวคล้ายเพชร หรือคล้ายแก้ว รอยแตกแบบก้นหอย โพร่งใสถึงโปร่งแสง

พลอยสาแหรก

คุณสมบัติทางเคมี -แร่ CORUNDUM (Aluminum Oxide) มีสูตรเคมี Al₂O₃ มี Al 52.9 % สีแดงเกิดจากมลทิลของโครเมี่ยม สีน้ำเงินเกิดจากมลทิลของเหล็กและไททาเนียม แต่นักวิชาการบางรายเชื่อว่าความแตกต่างทางกลศาสตร์ทำให้พลอยชนิดนี้มีสีต่างกัน

พลอย Sapphire

ลักษณะเด่นและวิธีการตรวจ – แข็งมาก เพชรและผงขัดบางชนิดเท่านั้นที่จะขูดเข้า สังเกตที่รูปผลึกรูปถังเบียร์ บนผิวหน้าเรียบของผลึกจะมีรอยสามเหลี่ยม แบ่งชนิดของพลอยตามสีที่ปรากฎ ความวาวคล้ายเพชร ไม่ละลายในกรด ไม่หลอมที่อุณหภูมิต่ำกว่า 2,050 องศาเซลเซียส

การกำเนิด – พบในหินหลายชนิด ในประเทศไทยพบในหินภูเขาไฟชนิดหินบะซอลท์ ต่างประเทศพบในหินแปร หินเปกมาไทต์ หินอัคนีชนิดหินไซอีไนต์ และหินเนฟีลีนไซอีไนต์ เกิดร่วมกับแร่ Quartz calcite zoisite feldspars micas garnets.

แหล่ง ประเทศไทยพบที่จังหวัด จันทบุรี ตราด แพร่ เพชรบูรณ์ ศรีสะเกษ อุบลราชธานี กาญจนบุรี และลพบุรี

ไพลินพบมากที่จังหวัดกาญจนบุรี ทับทิม เคยพบมากที่จังหวัดตราด และ จันทบุรี

ต่างประเทพบมากที่ประเทศพม่า เขมร ลังกา ออสเตรเลีย และสหรัฐอเมริกา

ไพลิน (Blue Sapphire)

ประโยชน์ ใช้ทำเครื่องประดับ( gemstone )เป็นรัตน์ชาติราคาสูง ขนาดละเอียดใช้ทำผงเจียรไน วัสดุขัดถู ทำวัสดุสำหรับแผ่นตัดเหล็ก ทำกระดาษทรายขัดโลหะและไม้เนื้อแข็ง